کلیپینگ چیست ؟
یکی از معضلات اصلی سیستمها معضل کیلیپینگ می باشد کیلیپینگ در اثر تنظیم ناصحیح آمپلی فایر نمود پیدا می کند دلیل اصلی تلفات واز بین رفتن محصولات واجزاء سیستم می باشد. مساله کلیپینگ یکی از ناشناخته ترین معضلات نیز هست عدم آشنایی با آن خسارات آن را نیز تشدید می کند من در این مقاله تا سعی کرده ام تا حد ممکن سعی کرده ام یه طور ساده وبدور از تعاریف وپیچیدگیهای الکترونیکی به توضیح این مساله بپردازم .

کلیپینگ چیست ؟

کلیپینگ یا همان کلیپ شدن یکی از مشکل ساز ترین مسائل است که تلفات بسیاری را چه برای فروشندگان ،(شرکتها و مغازه ها) و چه برای مصرف کنندگان ببار میآورد .این مشکل که خیلی هم نا پیدا میباشد با کمی دقت براحتی قابل حل است،در حقیقت بروز این مشکل ناشی از بی اطلاعی ماست

  بحث گفتگو در مورد این مشکل می تواند بحث بسیار سینگینی باشد ، امامن در این نوشته سعی میکنم به طور بسیار ساده مشکلات ناشی از آن را بازگو کنم و از ورود به مباحث علمی و پیچیده آن دوری می کنم، ولی اگرکسی توضیح یا مطلب خاصی داشته باشد در تالار گفتگو به آن خواهیم پرداخت .

اجازه بدهید اول کیلیپینگ را تعریف کنیم ،همانطور که می دانیم خروجی یک آمپلی فایر بصورت موجهای سینوسی می باشد، فشار بیش از حد بر یک آمپلی فایر برای گرفتن توان بیشتر باعث بروز این مشکل میشود .یعنی با فشار بیش از حد بر یک آمپلی فایر.این موجهای سینوسی دچار تغییر شکل می شوند  بطوریکه پیکهای موج سینوسی از حالت گرد به حالت صاف درمی آید یعنی برای لحظه ای بسیار کوتاه ولتاژ AC تبدیل به ولتاژ DC میشود .

وقتی ما از یک آمپلی فایر توان بیشتر از ظرفیتش می خواهیم آمپلی فایر مقدار اضافی خواسته شده را تبدیل به یک خط کرده و با همان ظرفیت به کارش ادامه میدهد یعنی ظرفیت بالای خط چین را حفظ می کند و ادامه آن را بصورت مستقیم ادامه می دهد .

اجازه بدهید با یک مثال کمی بیشتر توضیح دهم ،مجسم کنید که در زیر یک سقف شما توپی را به زمین بکوبید اگر فشار کوبیدن بیش از حد باشد توپ به سقف خورده باز می گردد ودر واقع سقف مانع ادامه حرکت توپ می شود . اگر در آمپلی فایر فاصله زمین تا سقف ، در مثال بالا را توان یک آمپلی فایر بدانیم، فشار بیش از حد توپ همانند فشار بیش از حد به آمپلی فایر می باشد. البته مقدار این فاصله درآمپلی فایر معادل ولتاژ منبع تغذیه آن آمپلی فایر می باشد

اما طبعات کلیپینگ چیست ؟

اگر این تعریف را بپذیریم که هر نوع تغییر شکل در سیگنال خروجی نسبت به سیگنال ورودی به آمپلی فایر یک دیستروشن است ،پس باید کلیپینگ را هم جزو دیستروشن ها بنامیم ، ولی چگونه این مسیله حادث می شود و چرا کلیپ بصورت دیستروشن عمل میکند ، در شرایط عادی سیکل حرکتی صفحه یک بلندگو بصورت سینوسی است یعنی در دو طرف خط موج یک پیک داریم با نوکهای گرد و مشخص، ولی وقتی که این موجها در منطقه پیکها(خط چینها) تبدیل به خط می شوند یعنی برای مدت کوتاهی DC می شوند .در این زمان صفحه بلندگو برای مدت بسیار کوتاهی بدون حرکت ایست میکند. وتوضیح آن بدین گونه می باشد  که با ایجاد ولتاژ DC میدان مغناطیسی حاصل از آهنربای بلندگو صفحه را به دورترین نقطه میراند (چه در بالا و چه در پایین )البته زمان رانش بسیار کم است ولی در هر صورت باعث بهم ریختگی صدای حاصل می باشد  حال هر چه فشار حاصله بیشتر از ظرفیت آمپلی فایر باشد زمان رانش و دفع توسط آهنربا بیشتر است .

مشکل  بعدی ناشی از کلیپ شدن ایجاد گرمای مضاعف توسط میدان الکتریکی حاصل از موتور بلندگو  (سیم پیچ )می باشد.

وباز توضیح آن بدین گونه است که با تولید ولتاژ (لحظه ای)DC یک اتصال کوتاه ایجاد میشود و این اتصال کوتاه به گرم شدن و یا به نوعی به داغ شدن سیم پیچ می انجامد، هر چند میدان مغناطیسی و آهنربا، گرمای حاصل از وجود ولتاژ را در سیم پیچ خنثی می کند و همانند رادیاتور عمل می کند ولی چون این گرما بیش از حد نرمال است با گذشت زمان گرمای زیاد  باعث آسیب دیدن روکش سیم پیچ و در نتیجه سوختن آن می شودکلیپینگ

.تیوتر ها بیشترین قربانیان کلیپ هستند آنها به خاطر داشتن سیم پیچ هایی با سیم های بسیار نازک به راحتی در قبال این مساله آسیب پذیر هستند

برای همین در کراس اوور ها معمولا از خازن عدسی برای حفظ آنها در مقابل مساله کلیپ استفاده میشود با توجه به اینکه این خازن در قبال ولتاژ AC منعطف عمل می کند ولی در مقابل عبور ولتاژ DC سخت است و اجازه عبور را به آن نمی دهد باعث ایمن شدن و واکسینه شدن تیوتر در مقابل کلیپ می شود.

 

از صدمات دیگرمقوله کلیپینگ در کار آدیو افت اسپایدر بلندگو یا ساب است.

به طوری که اگر به ساب یا بلندگویی که تحت فشار زیاد کلیپ بوده است دقت کنید حتما خواهید دید که صفحه بلندگو پایین تر از حد مجاز خود ایستاده است این مساله باعث افت درایور و افت شدید کیفیت آن می شود، در واقع در این شرایط به علت تغییر پارامترهای الکتریکی ما شاهد کارآیی لازم یک درایو می شویم ولی دلیل آن چیست ؟

ساختمان بلندگو به خاطرسیستم دمپینگ وفور طوری عمل میکند که برای هر عملی عکس العمل آن نیز به همان شدت و اندازه وجود دارد که این دو اثر همدیگر را خنثی می کنند و جلوی ایجاد مشکلات را می گیرد ، در یک بلندگو عمل و عکس العمل همان حرکت ووفر به بالا و پایین می باشد و همانطور که اشاره این حرکتها دقیقا به یک اندازه می باشد که این خود  باعث خنثی شدن اثر منفی همدیگر می شوند

اگر یک درایور بطور معمول بدون فشار کلیپ یک آمپلی فایر کار کند به هیچ عنوان دچار افت اسپایدر نخواهد شد ولی این مساله در حالت کلیپ صادق نیست و دلیل آن این است که همانطور که اشاره شد در انتهای حرکت صفحه بلندگو یک مکث کوتاه دارد و این مکث در بالاترین حد ممکنه ووفر است یعنی بالاترین حد Xmax و بعد از آن با فشار بیشتری به سمت مرکز کشیده می شود و بنوعی با ضرب کشیده می شود مثل پرت کردن یک جسم از ارتفاع که مسلما از رها کردن آن جسم از ارتفاع انرژی بیشتری دارد و به مرور باعث استهلاک و دفرمه شدن اسپایدر می شود ،چون وزن صفحه در پایین آمدن آن هم کمک بیشتری میکند این حالت دفرمه بیشتر به سمت پایین بلندکو می باشد حال هر چه صفحه بلندگو سنگین تر باشد این افت اسپایدر بیشتر است .

از مشکلات دیگر کلیپ ایجاد و وارد کردن خسارت به آمپلی فایر ها میباشد لابد تابحال دیده اید که با زیاد کردن ولوم ، آمپلی فایر سوییچ می کند ولی وقتی ولوم را کم می کنید دوباره کار می کند این بخاطر خوب بودن آمپلی شماست وگرنه باید آمپلی و بلندگو هر دو می سوختند اما این عمل چکونه اتفاق می افتد، همانطور که اشاره شد با کلیپ شدن و ایجاد ولتاژ DC نوعی اتصال کوتاه برای آمپلی فایر پیش می آید این اتصال کوتاه اگر در آمپلی خوب و با کیفیت اتفاق بیفتد با داشتن مدار سوییچینگ یا پروتکتور آمپلی فایر قطع می کند ولی اگر آمپلی فایر شما از برند خوبی نباشد باعث ادامه کار و در نهایت سوختن بلندگو و در صورت بی توجهی سوختن خود آمپلی فایر می شود، حتما زیاد شاهد سوختن تویتر ها با آمپلی فایر های معمولی بوده اید .

 

یکی از راهکار های مقابله با این مساله استفاده از آمپلی های مستقیم است این آمپلی به علت نداشتن گین در واقع به شکل یک پاور عمل می کند و فقط ولتاژ خروجی را تقویت می کند و به هیچ عنوان مساله کلیپ پیش نمی آید مثل آمپلی کلاریون APA 4300HX ولی اگر درایو ما توانی کمتر از خروجی آمپلی نیاز داشت چه ؟ این مساله در آمپلی فایرA900 با داشتن ولوم گین حل شده، ولی این آمپلی دارای سیستمی است که اگر حس کند که تنظیم گین بیش از حد مجاز است بطور خودکار مقدار اضافی را حذف می کند و این موقعی است که شما ولوم می دهید ولی صدا افزایش نمی یابد (این هم یک دلیل دیگر برای عالی بودن این آمپلی )

در بعضی از آمپلی های خوب ،چراغی مثل چراغ پاور دارند که نشان از کلیپ بودن است وقتی که این مشکل ایجاد میشود شما می توانید با هشدار چراغ متوجه شوید البته برای جلوگیری از کلیپ و تنظیم یک آمپلی فایر راهکارهای عملی تری مثل اسکوپ وجود دارد که نیاز به ادوات و اطلاعات فنی خاص است .

پس بهترین وعملی ترین را تنظیم آمپلی فایر برای جلوگیری از کلیپ شدن چیست ؟جواب این است که خروجی پخشها یکسان نیست وولوم گین در واقع عاملی است که شما بتوانید خروجی پخشتان را با ورودی آمپلی فایر هماهنگ کنید

یک آمپلی فایر باید ۶۰ وات خروجی داشته باشد اگرpre out پخش شما ۲ ولت است. برای رسیدن به توان واقعی آمپلی فایر ولوم گین آمپلی فایر شما باید در ساعت11.5 باشد و اگر پخش شما ۶ ولت باشد این خروجی را در ساعت   7  می دهد پس داشتن گین به معنای اجازه زیاد کردن آن نیست کمااینکه امکان دارد درایو شما ضعیف تر از آمپلی شما باشد که در آن حالت باید مقدار گین را کم کنید .

یکی از دلایل کلیپ شدن کمبود جریان برق برای تغذیه آمپلی فایر است . در سیستم های کار آدیو یکی از مشکلات عمده تامین و بهینه سازی برق میباشد و از آنجا که عملکرد یک آمپلی فایر رابطه مستقیم با برق دارد پس کمبود برق می تواند مشکلات خاصی را بهمراه داشته باشد که از آن جمله کلیپینگ است ،

کمبود برق  دلایل زیادی دارد و از آن میان میتوان به عدم استفاده از سیمها و اتصالات لازم اشاره کرد که باعث میشود آمپلی فایر قدرت ارایه توان تعریف شده برای آن را نداشته باشد و حتی اگر قرار باشد به توان واقعی خود برسد دچار کلیپینگ خواهد شد اجازه بدهید کمی از بحث دور شویم ، استفاده از سیم و اتصالات خوب و یک آمپلی فایر مکمل هم بوده و در واقع لازم و ملزوم همند بارها دیده ام کسانی را که بدنبال آمپلی فایر خوبی هستند ولی به اتصالات و سیم های خوب تمایل چندانی ندارند در حالیکه این دو مکمل هستند و نمی توان از یک آمپلی خوب بدون اتصالات و سیمهای خوب بازدهی خوبی انتظار داشت و با توجه به فراوانی و رشد قارچ گونه پک های نامرغوب برق شاهد سردرگمی در انتخاب و استفاده از سیمها هستیم و البته چه بسیار فروشندگان هستند که اعتقاد و علم  استفاده از سیم مرغوب را ندارند، بگذریم.کیلیپینگ1

گاهی هم پیش می آید که تنظیم گین  آمپلی فایر درست آنجام شده ولی باز دچار کلیپ می شویم . که دلل آن استفاده از تنظیمات موازی در پخشها یا آمپلی فایرها می باشد

(منظور از تنظیمات موازی تنظیماتی هستند که در راستای هم عمل می کنند مثل استفاده از baas boost  در کنار اکولایزرهای فرکانسهای پایین وهمچنین از گزینه لودنس  ویا باز کردن باس بوس در آمپلی وپخش بطور هم زمان )

در پایان توصیه می کنم

اگر می خواهید کمتر دچار کلیپ شوید :

1ـاگر قدرت زیاد میخواهید از آمپ قوی استفاده کنید

۲ـاز پکیج سیم خوب و به قطر مناسب استفاده کنید.

3- از تنظیمات موازی کمتر استفاده کنید